Türkiye’de her iki yılda bir yapılan Engelli Kamu Personeli Seçme Sınavı (EKPSS), binlerce özel gereksinimli birey için umut kapısı oluyor. Ancak yüksek puan alan birçok engelli vatandaş, yeterli kadro açılmadığı gerekçesiyle atanamıyor.
Otizmli Sertaç Özenç de bu mağduriyet yaşayan gençlerden biri. EKPSS’den 78 puan almasına rağmen atanamayan Özenç, “Biz de çalışarak hayatın içinde yer almak istiyoruz. Fakat atanamadım, özel sektör de kapılarını kapattı. Bu süreçte ailemle birlikte psikolojik olarak çok yıprandık” diyerek yaşadığı hayal kırıklığını anlattı.
“Kadro Açığı Engellilerin Önünü Kapatıyor”
Özenç’in annesi Şeyda Yanık, devletin ve özel sektörün kanuni yükümlülüklerini engellilerin aleyhine kullandığını vurguladı:
“Kamuda yüzde 4, özel şirketlerde yüzde 3 engelli çalıştırma zorunluluğu var. Ancak bu kadrolar, şeker, kalp ya da kanser hastalarıyla dolduruluyor. Gerçekten çalışmaya ihtiyacı olan otizmli veya bedensel engelli bireyler ise dışarıda kalıyor. Kadro oranlarının engel türüne göre ayrıştırılması şart.”
Yanık, özellikle otizmli gençlerin okuldan sonra adeta eve mahkûm olduğunu ifade ederek, “Okul bittiğinde iş imkânı olmayınca çocuklar hayattan kopuyor. Annelerin en büyük kaygısı, ‘Benden sonra çocuğum ne olacak?’ sorusu. Eğer çocuklarımız çalışırsa hem kendilerine yetebilir hem de devlete yük olmaktan çıkarlar” dedi.
Türkiye’de Engelli İstihdamı %0,4
KEDİ Otizm Derneği Başkanı Serap Dikmen Ahmetoğlu ise Türkiye’de engelli istihdam oranlarının çok düşük olduğuna dikkat çekti:
“2023 verilerine göre çalışan engelli sayısı 144 bin 178. Bu, toplam istihdamın sadece yüzde 0,4’üne denk geliyor. Otizmli bireylerin sayısı ise sadece 24 kişi. Yani engelli çalışanlar arasında otistiklerin oranı yüzde 0,02. Bu tablo, otizmli bireylerin istihdamda yok sayıldığını gösteriyor.”
Ahmetoğlu, çözüm için iş koçu destekli istihdam modeline geçilmesi gerektiğini belirtti.
Çözüm Bekleyen Büyük Bir Sorun
Türkiye’de 2 milyonun üzerinde otizmli birey bulunmasına rağmen, yalnızca çok küçük bir kısmı çalışma hayatına katılabiliyor. Uzmanlara göre bu durum, yalnızca bireyleri değil, ailelerini de sosyal hayattan koparıyor. Engellilerin ekonomik ve sosyal hayata katılması için daha kapsamlı ve kapsayıcı politikaların hayata geçirilmesi gerekiyor.
Kaynak: Haber Merkezi (Ayselin Uzun – Özel Haber)