Türkiye’de binlerce engelli sürücü, ani yönetmelik değişiklikleri nedeniyle ehliyetlerini kaybederek bağımsız yaşam hakkından mahrum bırakıldı. Mağdurlar arasında, 49 yaşındaki tetrapleji engelli Gökhan Ayık da yer alıyor.
Ayık, 17 yıldır özel tertibatlı aracıyla aktif şekilde trafiğe çıkıyor. Bugüne kadar 250 bin kilometreden fazla yol kat eden Ayık, hiç trafik kazasına karışmadı. İçişleri Bakanlığı ile Trafikte Haklarım Derneği’nin düzenlediği ileri sürüş eğitimini Formula pistinde başarıyla tamamlayan Ayık, hatta özel tertibatla bir yarış otomobilini bile piste çıkardı.
Ancak üç yılda bir yapılan sağlık kontrolü sırasında, sağlık komisyonunun kararıyla ehliyeti iptal edildi. 2019’da “sürücü olur” raporu alarak eski H sınıfı ehliyetini uygun kodlarla yeni tip sürücü belgesine dönüştüren Ayık, sağlık durumunda hiçbir değişiklik olmamasına rağmen üç yıl sonra başka bir hastane komisyonundan “sürücü olamaz” kararı aldı.
Yönetmelikte yapılan ani değişiklik sonrası Ayık gibi binlerce engelli sürücü, kapısının önünde duran aracını kullanamaz hale geldi. Birçok kişi sosyal izolasyona sürüklendi, bağımsız yaşam ve ulaşım haklarını kaybetti.
Gökhan Ayık, “Bu karar haksız ve ayrımcıdır” diyerek konunun Cumhurbaşkanlığı, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı’na iletilmesini istiyor. Ayık, sorunun çözümü için somut mevzuat değişikliği önerilerini de sundu:
-
Ehliyet muayenelerinde objektif ölçüm şartı: Yönetmelikteki “araç kullanmasını ve trafik güvenliğini engelleyecek şekilde olanlara sürücü belgesi verilmez” ifadesi yerine “ihtisas ile sürüş testi ve/veya simülasyon gereklidir” ibaresinin eklenmesi.
-
İl Sağlık Komisyonu’nda sürüş testi/simülasyon zorunluluğu: Kod veya rapor çelişkilerinde sürüş testi ya da simülasyon yapılması; kodların buna göre belirlenmesi.
-
Bilirkişi eşliğinde iki yöntem:
-
Mevcut ehliyet sahipleri için tertibatlı araçla gerçek sürüş testi
-
İlk defa ehliyet alacaklar veya aracı olmayanlar için simülasyon testi
-
-
Olumlu sonuç alanlara ehliyet verilerek ulaşım özgürlüğünün korunması.
Ayık, mevcut kod tablosunun zaten tüm engel gruplarına uygun tertibat seçeneklerini kapsadığını, ancak mevzuattaki belirsizlikler nedeniyle hak kayıplarının yaşandığını belirtiyor. “Aynı engel durumuna sahip iki kişiden biri, farklı şehirlerde farklı komisyon kararıyla sürücü olabiliyor. Bu, Anayasa’nın 10. maddesindeki eşitlik ilkesine açıkça aykırıdır” diyor.
Yurt dışındaki uygulamalarda bu sorunun simülasyon cihazları ve tertibatlı araçlarla yapılan testlerle çözüldüğünü hatırlatan Ayık, teknolojinin engellilerin ulaşım hakkını korumak için kullanılabileceğini vurguluyor. “Bu mesele doktorun kanaatine bırakılacak basit bir sağlık kontrolü değil; teknolojik testlerle ispatlanabilecek bir ulaşım hakkıdır” sözleriyle mevzuat değişikliğinin acilen hayata geçirilmesini talep ediyor.
Engelsiz Medya olarak Samsun’da da birçok engelli sürücünün ve yeni ehliyet adayının bu durumdan olumsuz etkilendiğini, yaşanan mağduriyetin büyük üzüntü yarattığını belirtmek isteriz.
